Etxabarriko Benta eraitsi egin dute. Gure memoria historikoaren beste aztarna bat desagertu da. Aspalditik jenderik gabea, okupazio eta arpilatzeen biktima, azken aldian hondakina besterik ez zen.
Azken batean, denborak gerra batek lortu ez zuena lortu du: historiaren lekuko baten galera.
Pamplona eta Vitoria lotzen zituen galtzadaren gain batean kokatua, Audikana eta Etxabarri-Urtupiña lotzen zituzten bideen bidegurutzean, izena ematen dion herritik kilometro batera, Etxabarrikoa antzinako bideen ondoan bidaiari eta ibiltariei babesa eta aterpea ematen zieten bentetako bat zen, hala nola Gazeokoak eta, Gasteizerantz, Patioko Benta, Mendixurren, eta Ilazarri, Arbulun, abiadurak zaharkituta utzi zituenak. Komunikazioak motorizatu baino lehen, ahulduz joan ziren ibilgailuak abiadura handiagoan eraman ahala NI errepidetik, baita autobia eraiki aurretik ere.
Etxabarriko benta historia-liburuetara pasatu da, bere inguruan, 1834ko urriaren 28an, liburuetan, hain zuzen ere, Etxabarriko Bentako Gudua bezala agertzen dena egin baitzen, non Tomas Zumalakarregiren agindupean zeuden boluntario karlistek Madrilgo gobernu liberaleko tropak garaitu zituzten. Aurreko egunean karlistek, Etxabarri eta Arrieta arteko zelaietan, Manuel O ‘Doyle jeneralaren gobernukoei irabazi zieten, eta hura preso hartu eta fusilatu egin zuten.
Lerro hauek balio dezatela oroimen-leku horietako beste bat gogorarazteko, halabeharrez, denborak eta giza intzuriak desagerrarazten dituztenak, hain zuzen ere eta erremediorik gabe oroimenari kentzeko.